5 grudnia 2017 20:06
Polska, jak i świat, przeżywała załamanie ekonomiczne w latach 1930-1935. Kryzys nie ominął także Marek.
1931 rok. Marsz głodnych w Markach
W czasie wielkiego kryzysu gospodarczego lat 1929-1933 działająca nielegalnie Komunistyczna Partia Robotnicza Polski, wspierając strajki robotnicze organizowała manifestacje.
Manifestacja w Warszawie
Jedną z nich był "marsz głodnych" zorganizowany w Markach w dniu 22 lutego 1931 roku. Podczas starcia z policją ciężko ranny został Czesław Bojanowski, sekretarz Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej. Zmarł w szpitalu w wyniku odniesionych ran.
Wydarzenia w Markach upamiętniała tablica na budynku w którym mieściła się apteka. Tablica zaginęła po 1989 roku.
Bezrobocie w Polsce w 1932 roku.
Gazeta Podlaska - rok 1932, nr 5, 1932-02-21
Komitet Powiatowy i Lokalne Komitety do spraw bezrobocia w powiecie warszawskim
W 1931 roku w dniu 17 września rozpoczął swoją działalność Komitet Powiatowy i Lokalne Komitety do spraw bezrobocia w powiecie warszawskim. Przewodniczącym komitetu został starosta warszawski Tadeusz Wardejn-Zagórski.
Lokalny komitet w gminie Marki rozpoczął działalność 3 listopada 1931 roku. Przewodniczącym komitetu został Ignacy Fihel, nauczyciel Szkoły Podstawowej Nr 3 w Pustelniku.
Do 6 czerwca 1932 roku, czyli w przeciągu 7 miesięcy, komitet odbył 9 posiedzeń. Komitet marecki współpracował z dwoma podkomitetami. W sprawozdaniu brak jest informacji o lokalizacji podkomitetów.
Akcja pomocy bezrobotnym prowadzona była od grudnia 1931 roku do maja 1932 roku.
Roboty publiczne
W okresie kryzysu rozszerzono znacznie front robót publicznych. W pierwszej fazie kryzysu zatrudniano przy robotach ponad 20 tys. bezrobotnych. Wydział Powiatowy Sejmiku Warszawskiego zatrudniał także bezrobotnych z Marek.
Na ogólną liczbę 31 gmin w powiecie warszawskim, 5 miejskich i 26 wiejskich, aż dwadzieścia siedem z nich nie mogło własnymi środkami zaspokoić potrzeb bezrobotnych na swoim terenie.Największą liczbę bezrobotnych w powiecie zarejestrowano w gminie Marki ? 1097 bezrobotnych. Łącznie z członkami ich rodzin skutkami bezrobocia dotkniętych było 3766 osób. Połowę, czyli 50% stanowili robotnicy sezonowi, robotnicy rolni stanowili 5%, wyrobnicy 10%, robotnicy fabryczni stanowili 15%, chałupnicy stanowili 10% i niewykwalifikowani 10%.
Akcja chlebowa
Jedną z form pomocy bezrobotnym, poza rozdawnictwem produktów, była akcja chlebowa. Punkty w których prowadzono taką akcję, przekazywały otrzymywaną mąkę żytnią do piekarń, do których zgłaszali się bezrobotni po chleb. W Markach działał właśnie taki punkt.
Akcję chlebową rozpoczęto 15 marca 1932 roku a zakończono 20 maja 1932 roku.
Dożywianie dzieci bezrobotnych
W gminie Marki, jak i w większości gmin powiatu warszawskiego, działały punkty dożywiania dzieci bezrobotnych. Akcję tę prowadzono w szkołach, przedszkolach i ochronkach.
Przeciętnie wydawano: bułkę i kawę, bułkę i herbatę, bułkę i kakao, bułkę i mleko, zupę (grochowa, pęczakowa, kartoflana) i 10 dekagramów chleba.
Akcja dożywiania dzieci bezrobotnych trwał od 17 listopada 1931 roku do 25 maja 1932 roku. Tylko w czterech gminach powiatu warszawskiego nie prowadzono akcji dożywiania dzieci.
Warszawski Powiatowy Komitet do Spraw Bezrobocia zakończył swoją działalność 25 czerwca 1932 roku.
Źródło: Sprawozdanie z działalności Powiatowego i Lokalnych Komitetów do spraw bezrobocia w powiecie Warszawskim w 1931/32 r.;
1932 rok. Starosta warszawski w Markach
W listopadzie 1932 roku Marki gościły Starostę Warszawskiego. Tego dnia Tadeusz Wardejn-Zagórski dokonał uroczystego odsłonięcia pomnika na mogile żołnierzy 1920 roku na cmentarzu parafialnym w Markach.
Złożenie wieńca przez starostę warszawskiego Tadeusza Wardejna-Zagórskiego
1934 rok. Starosta warszawski Tadeusz Wardejn-Zagórski honorowym obywatelem gminy Marki
W 1934 roku staroście warszawskiemu, Tadeuszowi Wardejn-Zagórskiemu, w uznaniu zasług dla Marek, nadano honorowe obywatelstwo gminy Marki.
Nowiny Codzienne. R. 3, 1934, nr 87
Antoni Widomski
Pro Memoria
