18 sierpnia 2017 21:32
19 sierpnia władzę w Markach przejął Komitet Obywatelski. Powstała namiastka przyszłego samorządu.
Działo się to w 1914 roku w trakcie I Wojny Światowej. 1 sierpnia 1914 roku władze rosyjskie zezwoliły na utworzenie lokalnych komitetów obywatelskich, mających zajmować się organizacją zaopatrzenia ludności w niezbędne artykuły przemysłowe i rolne oraz pomagać ofiarom wojny.
Społeczeństwo szybko zorganizowało się w sieć Komitetów Obywatelskich.
Centralny Komitet Obywatelski powstał 1 sierpnia 1914 roku w Warszawie a pierwszy lokalny Komitet w Królestwie Polskim 10 sierpnia w Wołominie. Wkrótce, 19 sierpnia, powstał Praski Komitet Obywatelski. Działał on równoległe z Komitetem Obywatelskim miasta Warszawy i razem z nim w 1916 roku przekształcił się w samorząd miejski.
W gminie Bródno, do której należały Marki, także powstał Komitet Obywatelski. W oddzielnych dzielnicach gminy utworzono podkomitety. Jeden z nich powstał w Markach.
Marki znalazły się pod okupacją niemiecką 24 sierpnia 1915 roku. W zmienionych warunkach przystąpiono, prawie natychmiast, do organizowania życia publicznego i gospodarczego. Prasa warszawska z 5 września 1915 roku poinformowała:
Ten fragment naszej historii został zapomniany. A przecież powinniśmy odwoływać się do dokonań komitetów obywatelskich. Był to wielki społeczny zryw. Mieliśmy do czynienia z samoorganizacją społeczeństwa. Było to w zasadzie budowanie od podstaw nowoczesnego społeczeństwa.
Te wydarzenia powinny znaleźć swoje miejsce w naszej historii.
Nasza historia to nie tylko walka zbrojna. To także historia ludzi podejmujących systematyczną pracę dla innych.
Może wydawać się to mało znaczące, ale było i jest bardzo ważne. Komitety obywatelskie były dowodem na to, że różnice ideologiczne nie miały znaczenia w sytuacjach kryzysowych kiedy potrzeba była współpraca a nie kłótnie polityczne.
Czy tamte wydarzenia, w których podstawę stanowiła aktywność obywatelska, działalność organizacji społecznych, mogą nas dziś czegoś nauczyć?
Antoni Widomski
Pro Memoria
